İdadik Sosyal Etkinlikler Kolu’nun düzenlediği “Yıldızlara Yolculuk Etkinliği” için, Rehberimiz Canan Ulusoy önderliğinde 19 İdadik’li, Ege Üniversitesi Gözlemevi’ni ziyaret ettik.
İdadik’li arkadaşlarla 7 Haziran 2011 Saat 18’de Lozan Meydanında buluştuk. Bornova’nın güneydoğusundaki Kemalpaşa Nif Dağı Kurudağ Tepesi’nde(Kurutepe), 632 metre yüksekliğindeki bir fundalıkta kurulmuş Rasathane tesislerine akşamüstü ulaştık.
Ege Üniversitesi Gözlemevi’nin meyve ağaçları ve çiçeklerle kaplı güzel bahçesinin seyir balkonunda bir süre şehrin panaromik görünüşünü seyredip, güneşin iyice alçalmasını bekledik. Sonra Gözlemevi uzmanı Ahmet Devlen bizi, ana bina yakınında 800 metre yüksekliğindeki Yıldız Tepe’de bulunan 48 cm ayna çaplı teleskopa götürdü. Burada Güneş’i ve üzerindeki lekeleri gözledik.
Daha sonra ana binaya dönüp, buradaki 15 cm çaplı mercekli teleskop ve diğer astronomi cihazları hakkında bilgi aldık. Dünya’nın döndüğünü ıspatlayan Fucoult Sarkacı en çok ilgiyi topladı.
Gök taşları örneklerinin bulunduğu sergiyi de gezdikten sonra, tekrar Yıldız Tepe’deki teleskopa giderek Ay’ı ve yılın bu zamanlarında Dünya’ya en yakın noktada bulunan Satürn gezegenini gözledik. Basit bir dürbünle bile kolaylıkla izlenebileceği belirtilen gezegenin çevresindeki halkayı çok net olarak görebilmek oldukça heyecan yarattı. Hatta bazı arkadaşlarımız teleskobun içinden gezegenin fotoğraflarını çekmeyi başardılar!
Güneş, Ay ve Satürn gözlemlerini bitirdikten sonra Rasathane’den ayrılıp İzmir şehir ışıklarını seyrederek Yıldızlara Yolculuk Etkinliğini bitirdik.
Bu etkinlikte çektiğim fotoğraflardan seçtiklerimi, aşağıdaki linkten izleyebilirsiniz. Fotoğraflardan sonra, Ege Üniversitesi Gözlemevi Uygulama ve Araştırma Merkezi tarafından hazırlanan “Ege’den Gökyüzü 2011” isimli çok güzel hazırlanmış kitapçıktan aktardığım bazı bölümleri okuyabilirsiniz.
Not: Aşağıdaki fotoğrafları herhangi birine tıklayıp, açılan penceredeki veya klavyeniz üzerindeki ok işaretleri yönünde izleyebilirsiniz.
“Ege’den Gökyüzü 2011” – Ege Üniversitesi Gözlemevi Uygulama ve Araştırma Merkezi:
15 Haziran 2011 Tam Ay Tutulması
Ülkemizden tamamı gözlenebilecek olan bu tutulma sırasında Ay, Ophiuchus(Yılancı) Takımyıldızı sınırları içinde olacaktır. Ay TBZ ile 20:23’te Dünyamızın yangölge konisi içine girmesiyle parçalı tutulma başlayacaktır. 22:15’den sonra başlayacak ve yaklaşık 100 dakika sürecek olan tam tutulma evresinde kızıllaşma gerçekleşecektir. Tam tutulma ortası TBZ ile 23:12’de olacaktır. Bu kadar uzun süreli bir Ay Tutulması en son 2000 yılının Temmuz ayında gerçekleşmiştir. Bu Ay tutulmasını Afrika’da Kamerun, Çad ve Mısır sınır olmak üzere güney bölgesindeki tüm ülkeler ve Hint Okyanusu da dahil olmak üzere Avustralya ve Endonezya’nın doğu sınırına kadar tüm bölgelerde tam tutulma evresi gözlenebilecektir.
10 Aralık 2011 Tam Ay Tutulması
Türkiye bölge saati ile 13:31’de başlayacak olan tutulma 19:31’e kadar sürecektir. Ay’ın doğuşu doğu illerimizde 16:30, batı illerimizde ise 17:30 civarında olacağı için ülkemizden ancak tutulmanın son evreleri gözlenebilecektir. Tutulma sırasında Ay, doğu yönümüzde, çevresinden henüz yükselmekte ve Boğa ve İkizler takımyıldızı arasında olacaktır.
Haziran 2011 Gök Olayları
Merkür, ayın ilk yarısında gökyüzünde açısal olarak Güneş’e yaklaşacak, ayın ortasında ise Güneş2e açısal olarak çok yaklaştığı için gözlenemeyecek. Ay sonunda Güneş’ten açısal olarak uzaklaşacağı için günbatımından sonra yaklaşık olarak bir saat kadar kuzeybatı çevresinde gözlenebilir. Ancak gözlemi zor olacaktır.
Venüs, ayı ilk günlerinde gökyüzünde açısal olarak Güneş’e yaklaşacak ve sabahları gündoğumundan hemen önce kısa süre gözlenecek. 28 Haziran’da gerçekleşecek yakınlaşma da Ay Venüs’ün 1.6 derece güneyinde olacaktır.
Kızıl gezegen Mars, ay boyunca gündoğumundan hemen önce doğu çevresinin üzerinde gözlenebilir. Yakınlarında Ülker açık yıldız kümesi ve Aldebaran ile gözlemcileri için kolay bir hedef olacaktır.
Jüpiter, ayın ilk günlerinden itibaren gündoğumundan yaklaşık 2 saat önce doğacak, her geçen gün yüksekliği artmış olacaktır. Ayın son günlerine doğru gece yarısından hemen sonra doğmuş olacak, sabaha kadar gözlenebilecektir.
Satürn, ay boyunca meridyen ile batı arasında yeralacak. Jüpiter’in doğmasında yaklaşık bir saat önce batacak. Ayın son günlerinde ise gece yarısı batmış olacak. Jüpiter gece yarısından sonra doğu çevresini süslerken halkası ile güzel görünümlü bu gezegen de akşam saatlerinde batı çevremizi süsleyecektir.
En Parlak ve En Yakın Yıldızlar
Ülkemiz enlemlerinde görülebilen En Parlak 5 Yıldız(Yıldız ismi, Parlaklık, Uzaklık ve Bulunduğu Takımyıldız olarak):
Alfa CMa(Sirius) -1.45 kadir 8.6 ışıkyılı Canis Major(Büyük Köpek)
Alpha Lyr(Vega) 0.00 kadir 25.3 ışıkyılı Lyrae(Çalgı)
Alpha Aur(Capella) 0.05 kadir 42.2 ışıkyılı Auriga(Arabacı)
Beta Ori(Rigel) 0.15 kadir 772.9 ışıkyılı Orion(Avcı)
Alpha Boo(Arcturus) 0.15 kadir 36.7 ışıkyılı Bootes(Çoban)
Dünyamıza En Yakın 5 Yıldız(Özel Adı, Bilimsel Adı, Bulunduğu Takımyıldız, Uzaklık, Görünür Parlaklık olarak):
Sun-GÜNEŞ, 8.3 dk, -26.72 kadir
Proxima Centauri, Alpha Cen Proxima, Centaurus(Erboğa), 4.2 ışıkyılı, 11.05 kadir
Rigil Kentaurus, Alpha Cen A, Centaurus(Erboğa), 4.3 ışıkyılı, -0.01 kadir
–, Alpha Cen B, Centaurus(Erboğa), 4.3 ışıkyılı, 1.33 kadir
Bernard’s Star, Ophiuchus(Yılancı), 6 ışıkyılı, 9.54 kadir
Yer Konuşlu En Büyük 5 Optik Teleskop(Adı, Ayna Çapı, Gözlemevi, Bulunduğu Yer, Yükseklik olarak):
Gran Telescopia Canarias, 10.4 metre, La Palma, Kanarya Adaları, İspanya, 2400 metre
Keck-I, 10.0 metre, Mauna Kea, Hawai, 4123 metre
Keck-II, 10.0 metre, Mauna Kea, Hawai, 4123 metre
Salt, 10 metre, South Africa Astronomical Observatory, 1759 metre
Hobby-Eberly, 9.2 metre, Mt.Fowlkes, Texas, 2072 metre
Hubble Uzay Teleskobu
Yeryüzünden yaklaşık 560 km yükseklikteki yörüngesinde 100 dakikada Dünyamızın etrafında bir tur atacak şekilde dolanmaktadır. Yaklaşık 13.5 metre boyundaki Hubble’ın ana aynasının çapı 2.4 metredir. Hubble’ın üzerine monte edilmiş birçok gözlem cihazı vardır. Bunlar moröte, görsel bölge ve kızılöte dalgaboyu aralıklarında gözlem yapmaktadır. HUbble Uzay Teleskobu 20 yıl boyunca bilim insanlarına hizmet vermiş ve vermeye devam etmektedir.